Мин эһэм Гоголев Петр Никатонович 1942 сыл атырдьах ыйын 19 күнүгэр бэбиэскэ тутан «Москва» пароходка олорон армияҕа аттаммыт. Дьонун, дойдутун кытта бырастыыласпакка, тыыннаах төннөрө биллибэт 18 саастаах уол тугу санаан сэриигэ айаннаабыта буолуой? Баҕар куттанара буолуо да, оччотооҕу ыччат Советскай Армия кыайарыгар эрэллээх эбит. Иркутскай уобалас «Мальта» станциятыгар 582-с стрелковай полкаҕа анаммыт.
Эһэм Бүөтүр 1942-43 сылларга Забайкальскай фронт 36-с армиятын 4-с стрелковай дивизиятын 9-с стрелковай полкатыгар рядовой-пехотинец буолан Маньчжурия кыраныыссатыгар Отпор станция чугаһыгар сулууспалаабыт. Онтон Мациевскай полк оскуолатыгар алын сүһүөх хамандыырдар курстарыгар үөрэммит. Эһэм саллаат олоҕун туһунан: «1943 сылга Манчжоу куорат таһынан оборона бөҕөргөтүүтүгэр, саабытын сүгэ сылдьан, күҥҥэ 2,5 куб.м тааһы суоран окуопа, противотанковай траншея хаһарбыт. Ыран, быстан үлэлээбиппит– күҥҥэ 500 г килиэп, американскай бакыаттаах миин, сытыйбыт туустаах балык куһуога биэрэллэрэ» — диэн суруйбута. Күһүн Оловяннай станцияҕа анаммыт.
Салгыы Чита уобалаһын Борзя станциятыгар 3-4 ый устата ПВО (противовоздушнай оборона) чааһыгар телефонист-наблюдатель буоларга үөрэппиттэр. Бу идэтинэн — ВНОС (Воздушное наблюдение, оповещение и связь), эһэм 1944 сылга Сретенск куорат оройуонугар, хайа үрдүгэр секретнэй точкаларга сулууспалаабыт. Онно сопкаҕа наблюдателлиир постарыгар, 10-ча күн ас аҕалбаккалар, ото-маһа суох дойдуга аччыктаан өлө сыспытын кэпсиир этэ. 1944 сыл бүтүүтэ Дальневосточнай фронт 390 № -х туспа зенитнай-артиллерийскай дивизионугар Хасан күөл аттыгар анаммыт. ПУАЗО-5а (прибор управления артиллерийно-зенитным огнем) бастакы нүөмэрдээх «совмещающай» саллаат быһыытынан сулууспалаабыт.
1945 сыл атырдьах ыйыгар Хасан күөл чугаһыгар Транссибирдээҕи тимир суол стратегическай суолталаах тимир-бетон муосталарын Япония авиацията саба түһүүлэриттэн көмүскээһиҥҥэ дивизиятын састаабыгар бу идэтинэн сэриигэ кыттыбыт. Салгыы 2537 №-х артиллерийскай полкаҕа 76-мм орудиеҕа ананан сулууспалаабыт. 1947 сылга младшай сержант Гоголев П.Н. орудие командира буолбут. («Память» кинигэ 5 тома, 116 с.) Эһэм: «ПВО чааһыгар түбэспитим – улахан баатым. Пехота саллааттара Манчжурия, Монголия, Гоби истиэптэрин сатыы туораан, Хингаҥҥа уонна Хайларга элбэх саха сэриигэ өлбүтэ» — диэн суруйбут. Алта кылаас үөрэхтээх, кинигэ ааҕан, куоракка үлэлээн нууччалыы син билэр, бэйэтэ сытыы-хотуу, кыаллар буолан байыаннай дьыаланы түргэнник билэн — көрөн үрдээн истэҕэ. Оннооҕор соҕотох саха дивизиоҥҥа рота комсомольскай тэрилтэтин секретарынан талыллыбыт. 2 фроҥҥа чиэстээхтик сулууспалаан, 1947 сыл бэс ыйыгар дойдутугар «Отличник боевой и политической подготовки» уонна «Отличник-артиллерист» знактардаах эргиллибит.
Эһэм Бүөтүр Нукутуонабыс күүрээннээх үлэтэ, чаҕылхай олоҕо үрдүктүк сыаналанан улууспут биир киэн туттар киһитэ буоларыттан астынабын, киэн туттабын. Кини Эбээн-Бытантай уонна Уус-Алдан улуустарын бочуоттаах олохтоо5о, САССР хайыһарга спордун маастара, журналистикаҕа уонна литератураҕа республикатааҕы бириэмийэлэр лауреаттара буолбута. 1987 сылтан улууска сэрии уонна тыыл ветераннарын бастакы общественнай председателинэн талыллан 8 сыл үлэлээбитэ элбэҕи этэр. Ветераннары үйэтитэргэ, дьыалаларын ирдэһэргэ күүскэ үлэлэспит. Депутат, культура үлэһиттэрин профсоюһун уонна «Оһуохай» общество председателэ, «Знание» общество лектора уо.д.а. общественнай үлэлэрэ дьоҥҥо-сэргэҕэ көмө буоллаҕа. 300-чэкэ ыстатыйа суруйбута, хас да брошюра уонна фотоальбом таһаарсыбыта билигин да туһалыы тураллар. 336 Мүрү нэһилиэгин ветераннарын туһунан суруйбут «Бороҕон боотурдара» кинигэтэ күн сирин көрбүтэ. «За Победу над Японией», «За доблесный труд в годы Великой Отечественной войны.1944-1945 гг.» элбэх юбилейнай Кыайыы мэтээллэринэн уонна «Аҕа дойду Улуу сэриитин» 2-с степеннээх орденынан наҕараадаламмыта. «ССРС народнай хонтуруолун туйгуна», «ССРС бастыҥ наставнига», «ССКП кэккэтигэр 50 сыл» знактар хаһаайыннара. Кыайыы 50 сылыгар улуустан соҕотох сэрии ветерана Читаҕа Забайкальскай фронт парадыгар кыттан астынан кэлбитэ. 1999 сыл олунньу 16 күнүгэр ыарахан ыарыыттан суох буолбута.
Эһэбит Петр Никатонович уонна тыыл ветерана эбэбит Мария Гаврильевна өйбүтүгэр-сүрэхпитигэр өрүү бааллар, киэн туттабыт, сүгүрүйэбит!
Ольга Громова.
Хаартыска5а: эһэбит Петр Никатонович уонна эбэбит Мария Гаврильевна
оҕолорун, сиэннэрин кытта. (1995 сыл)
